Бүгін - Халықаралық ДНҚ күні
Жыл сайын 25 сәуірде әлемнің әртүрлі елдерінде генетика мен осы салада жасалған ғылыми жетістіктердің маңыздылығын мойындау үшін ерекше мереке – Халықаралық ДНҚ күні (ДНҚ күні) атап өтіледі, деп хабарлайды almaty-akshamy.kz.
Мұндай күн 1953 жылы 25 сәуірде Nature журналында ғалымдар Джеймс Уотсон мен Фрэнсис Крик Морис Уилкинс пен Розалинд Франклинмен бірге ДНҚ молекуласының құрылымын зерттеу нәтижелерін жариялағанын еске алды.
Дәл 50 жылдан кейін, 2003 жылдың 25 сәуірінде адам геномын декодтау жобасы аяқталуға жақын екендігі жарияланды. Геномның кейбір бөлімдерін қосымша талдау әлі аяқталған жоқ, бірақ жобаның негізгі жұмысы аяқталды. Адам гендерінің құрылымын анықтау денсаулық сақтауды дамытудың маңызды қадамы болып табылады. ДНҚ-дезоксирибонуклеин қышқылы. Адамның генетикалық ақпараты ДНҚ-да сақталады және дәл осы тест туыстық байланыстарды орнату үшін ең танымал болып табылады.
Адамдардың 99% гені сәйкес келеді, бірақ біз бәріміз бірдей емеспіз және әрқайсымыздың дене бітіміміз бен денсаулық жағдайымыз да әртүрлі. ДНҚ-ның бар болғаны 1-ақ пайызы бір адамды екіншісінен ерекшелендіреді, адамзаттың барлық фенотиптік әртүрлілігін анықтайды, , сонымен қатар аурудың даму ауырлығы мен емдеудің тиімділігін анықтайды.
Адамның алғашқы геномын ретке келтіру – аса ірі жоба болды, ол the Human Genome Project деп аталды. Бұл жобаға 13 жыл уақыт және 3 миллиард доллар жұмсалды.
Генетика - тарихтың кілті екені бәрімізге белгілі жайт. 2013 жылы Қазақстан тарихшылары мен генетиктері бас қосқан "Тарих толқынындағы халық" атты пәнаралық бағдарлама әзірленді. Бұл бағдарлама бойынша қазақтардың генетикалық коды зерттеледі. Археологиялық қазба жұмыстары, Қазақ шежіресі, молекулярлық-генетикалық әдіспен Қазақстан аумағында тұратын халықтың ДНҚ-сын зерттелді. Бұл жоба қазақтың әлемдік тарихтағы маңыздылығын түсінуге мүмкіндік береді.
Бүгінгі таңда Қазақстанның кез-келген қаласында әкелікті анықтау, туыстықты растау, ДНҚ скринингтері, әртүрлі инфекциялық, паразиттік, тұқым қуалайтын аурулардың диагностикасы сияқты ДНҚ-ға талдау жасауға болатын ДНҚ орталықтары бар.
Біздің ғалымдарымыздың Молекулярлық биология және генетика саласындағы ғылыми жетістіктері Қазақстаннан тыс жерлерде де жақсы танымал.
